Ucuz Çin malı ayakkabıların piyasaya girmesiyle zor günler geçiren ayakkabı tamircileri, mesleklerinde çırak yetişmediği için yıllar sonra unutulmaya yüz tutacak bir meslek olacağını ve böylelikle sektörün elden gideceğini söylüyor.
ÖLÜNCEYE KADAR BU MESLEĞE DEVAM EDECEĞİM
Yaklaşık 60 yıldır İnegöl´de ayakkabı tamirciliği yapan 71 yaşındaki Saffet Ünlü, 1957 yılından beri ayakkabı tamirciliği yaptığını belirterek, “Araba lastik tamircisinin yanında çalışmaya başladım. Akşamları ayakkabı tamirciliği yapan arkadaşımın yanına gidiyordum. Merak edip, bakarak nasıl yaptığını öğrendim. Bir kösele ayakkabı yaptım ve o zaman 35 liraya ayakkabıyı satınca bu mesleğe başladım. 60 yıldır da bu mesleği yapıyorum. Ölünceye kadar da bu mesleğe devam edeceğim. Arkamızdan bu mesleği yapacak, yetişen yok. Kendi çocuğum öğrendi. Şuanda başka bir mesleği yapıyor. Emekli olunca belki bu mesleği yapar” dedi.
YENİ NESİL SANATA MERAKLI DEĞİL
Yeni neslin sanata hiç merakı olmadığını ifade eden Ünlü, “Bir meslek öğrenmek istemiyorlar. Ben lastik tamirciliği yapıyordum. Ayakkabı tamirciliği yapan arkadaşımın yanında merak ederek, bakarak bu mesleği öğrendim. Ama yeni nesil sanat öğrenmeyi değil, telefonlara bakmayı tercih ediyor. Herkesin elinde bir telefon. Sabah, akşam ona bakıyorlar. Bir de eğitim sisteminin 12 yıl zorunlu olması nedeniyle sanatkarın yanında çırak bulamıyorsun. Eskiden ilkokulu bitirince, çocuğun okumayaniyeti yoksa bir sanatkarın yanına, meslek öğrenmesi için verilirdi. Şimdi çocuk 18-19 yaşına geliyor. Okumayacak ise, o saatten sonra nasıl bir meslek öğrenebilir. Ne dükkanı süpürtebilirsin, ne de çay ocağından çay söyletebilirsin ne de bir meslek öğretebilirsin” diye konuştu.
TAMİR ETMEK YERİNE YENİSİNİ ALIYORLAR
Eskiden insanların ayakkabılarını daha fazla tamir ettirdiğini belirten Saffet Ünlü, “Şuan ayakkabılarını tamir ettirenler azaldı. Ayakkabı fiyatları ucuzladı. Çin´den ayakkabı geliyor. 14 liraya dahi ayakkabı var. Tamir ettirmektense, gidip ucuza ayakkabı alıyor. Burada bir sürü ayakkabı var. 4-5 yıldır alınmayı bekleyen ayakkabılar var. 10 lira tamir ücreti vermek yerine gidip 15 liraya panzolot ayakkabı alıyorlar” dedi.
SAĞLIKSIZ AYAKKABILAR ÜRETİLİYOR
Deri ayakkabının, panzolot ayakkabıya nazaran daha pahalı olduğunu ifade eden Ünlü, “Panzolot ayakkabı ucuz, yumuşak ve daha düzgün gözüküyoruz. Ama deriye göre daha dayanıksız ve sağlıksız. Deri ayakkabı hava alır ama panzolot ayakkabı hava almaz. Panzolot ayakkabının altıda, üstü de lastik oluyor. Lastik hava almadığı için ayak pişiyor. Kokma veya mantar yapıyor. Deri ise hava aldığı için ne kokma ne de mantar yapar. Asıl ayakkabının altının kösele olması lazım ki, ayakkabı ayakkabı olsun. Deri ayakkabının üstü deri, altı sünni. Panzolotta ise, tamamen sünni. Ne kullandıkları ise, tamamen belirsiz. Ayrıca denetim anlamında da eksiklikler var” diye konuştu.
DEVLET GEREKLİ DENETİMLERİ YAPMALI
Ayakkabı imalathanelerin gerekli denetimden geçmesi gerektiğini söyleyen Ünlü, “Herkes fason ayakkabı yapıyor. Ben şuanda günlük 5 ila 10 çift ayakkabı ancak yapabiliyorum. Ama bir ayakkabı imalathanesinde makineyle günde 7 bin ayakkabı üretiliyor. Konya´da, Manisa´da, Hatay´da ayakkabı imalathaneleri var. Günde binlerce ayakkabı üretiliyor. 5-10 lira arasında fiyatları değişiyor. Fason ayakkabı üretiyorlar” şeklinde konuştu.